Wilhelm Kempff / Türkiye kıymetli sanatçılar yetiştiriyor, bunları dünyaya tanıtmalısınız

0

1950 kışının soğuk bir sabahında gazeteci Şahap Balcıoğlu, İstanbul’a konser vermek üzere gelen piyanist Wilhelm Kempff’in Park Otel’deki odasının kapısını çaldı. Sanatçı Ankara Ekspresi’ne yetişmek üzere bavulunu topluyordu.  Israr üzerine kapısını açmak zorunda kaldı.  Cemal Reşit Rey’in orkestra şefi olarak yeteneğinden etkilendiğini anlattı. O günlerde Paris’te tanıştığı 9 yaşındaki İdil Biret’ten söz ederken “Bu kadar küçük bir kızın böylesine muazzam yetenek bulunabileceğini tahmin etmemiştim” diyordu.

         *  *  *

Bu satırlar çıktığı zaman Wilhelm Kempff ilk konserini Ankara’da vermiş olacak. Onu, perşembe günü Park Otel’deki dairesinde aradığım zaman hummalı bir faaliyet içindeydi. Fakat bu sefer ne piyanoda ne de nota üzerinde çalışıyordu. Ankara Ekspresi’ne yetişmek için çantalarını hazırlıyordu.

Odasının kapısına vurdum.

Kim o, diye bağırdı.

Ben…

-Kim?

Sükut… Sonra:

– Meşgulüm! Trene yetişmem lazım.

Benim de gazeteye yazı yetiştirmem lazım.

İçerden Almanca homurtular.

Yine sessizlik.

Tekrar kapıya vurdum:

Bay Kempff, muhakkak görüşmemiz lazım.

İçeriden bağırdı:

-Görüşemeyiz, imkan yok!

Pek ala.

Israr ettim: Nihayet odasına girdim.

Orta boylu, koyu renk elbiseli, gri ve dağınık saçlı, açık yeşil gözlü, dinamik bir adam hayret dolu gözlerle bana bakıyor. Yanımda, henüz kapanmamış iki bavul.

Kendimi tutamayıp gülmeye başladım. Baktım, o da gülüyor.

Elini uzattı:

-Tamam, dedi ödeştik.

Uzatılan bu eli sıkarken bir anda tetkik ettim: Bembeyaz, ince, uzun parmaklı eller. Wilhelm Kempff adını dünyaya bu ellerle yazdı. Sanat tarihine de yine bu eller kaydedecek. Dost başa, düşman ayağa bakar. Ben ellere bakıyorum.

Türkiye’ye beşinci gelişim

Kempff, dedim, Türkiye’ye kaçıncı gelişiniz bu?

-Beşinci. Önce 1927’de, sonra 1931’de, 1937’de, bundan önce de 1949 Şubatı’nda geldim.

Bu arada, Türkiye’de Batı müziği sahasında ilerlemeler gördünüz mü?

Hem de nasıl… Türkiye’de müzik akımı her yıl gitgide artan bir hız ve güzellikle Batılılaşıyor. Kıymetli sanatkarlar yetiştiriyorsunuz. Bunları dünyaya tanıtmanız lazım. Mesela Cemal Reşit Rey’den bahsetmek isterim. Geçen seneki gelişimde bu dikkate değer orkestra şefinin idaresinde Beethoven’in konçertolarını çaldım. Cemal Reşit Rey’in orkestra şefi olarak gücünü göstermek için Almanya, Fransa ve İtalya gibi büyük müzik diyarlarında orkestra idare etmek fırsatını bulacağını ümit ediyorum.

Bize gelen haberlere göre, geçenlerde Paris’te İdil Biret’le tanışıp onun piyano çalışını dinlemişsiniz. Bu küçük Türk kızının sanat kabiliyeti hakkında ne düşünüyorsunuz?

Çok mühim bir noktayı sordunuz. Söylediklerimin hepsini yazmanızı rica ediyorum: Bir pazar günü Paris’te İdil’i küçük bir otelde dinledim. Doğrusunu söylemek lazımsa, bu muazzam küçük çocukta bu derece büyük bir kabiliyet bulunabileceğini tahmin etmemiştim. Kendisi piyanist ve müzisyen olarak büyük bir sürpriz ve şayanı hayret bir istidattır. Ümit ederim ki, İdil adı 10 sene sonra milletlerarası bir kıymet ve şöhret olacaktır. O gün İdil benim için, Bach’ın Re Minör konçerto’sunu çaldı. Bitirince kendisinden bu konçertoyu re minörden do minöre çevirmesini (transpose) rica etmiştim. Çocuk bu işi zahmetsizce yaptı. Bununla beraber İdil’in besteleri de şayanı hayret bir yeteneğin işaretleridir. Kendi bestesi olan “Filler”i, “Süleymaniye”yi, “Ayasofya”yı hiç unutamayacağım. Bilhassa “Ayasofya” mükemmel bir eser. İdil’in Nadia Boulanger gibi bir hoca tarafından yetiştirilmesi de ayrıca sevinilecek bir olaydır.

İstanbul’da hangi tarihlerde çalacaksınız?

23 Ocak pazartesi günü Beethoven’in eserlerinden oluşan bir resital vereceğim. 26 Ocak’ta İstanbul Filarmoni Orkestrası’yla birlikte Brahms ve Schuman’ın eserlerinden bir kısmını çalacağız. 30 Ocak’ta bir veda resitali verip, karışık program çalacağım.

Sonra?

31 Ocak sabahı buradan uçakla Atina’ya hareket edip, aynı günün akşamı bir resital vereceğim.

(Şahap Balcıoğlu / 21 Ocak 1950 / Akşam gazetesi / Arşiv taraması: Derya Bengi)

Linkler

Wilhelm Kempff: Piyanist tuşlu çalgıya şarkı söyletebilmeli

Wilhelm Kempff hayranlarının açtığı Facebook sayfası

Share.

Leave A Reply

four × four =

error: Content is protected !!