Dmitri Sitkovetski / Artık üç çift kulak ve göze sahibim

0

Dmitri Sitkovetski, Rusya’nın en seçkin müzisyenlerini yetiştiren ailelerden birinin dördüncü kuşak üyesi. Orkestra şefi, festival yöneticisi, aynı zamanda düzenleme yapıyor. Kariyeri göz kamaştırıcı. 2001 yılında turne için gittiği New York’ta yakaladığımız kemancıya ünlü babanın çocuğu olma duygusunu nasıl aştığını sorduk. “Sadece kemancı kalmayarak” diye cevapladı.

 

6 yaşında Sovyetler’in en önemli konservatuvarına girip makinenin çarkları arasında şekillendiniz. 24 yıl Batı’da yaşadıktan, oradaki eğitim sistemini gördükten sonra, boşuna acı çekmişim, dediğiniz oldu mu?
– Sonuca bakılırsa iyi olmuş. Moskova’daki üç okul ülkenin en iyisi, Merkez Okulu zirvesiydi. Üçünün öğrencileri arasında müthiş bir çekişme vardı. Sadece en yetenekli, en çalışkan, en zeki öğrencilerin başarabileceği zorlu bir eğitimden geçtim. 19. yy’dan gelen güçlü bir gelenek, kültür vardı. Richter, Oistrakh, Rostropoviç, Gilels’in parlak yıllarıydı. Aldığım eğitimin çok yararını gördüm.

1977’de Sovyetler’den çıkmayı nasıl başardınız?
– İki yıl hiç konser vermeyip müziği bıraktığıma inandırdım onları. Sovyet vatandaşlığından çıkarılıp İsrail’e göçmen gönderildim. Ardından bursla Julliard’a kabul edilip ABD’ye geçtim. Beş yıl ülkesiz, pasaportsuz göçmendim.

Yorumculara bayılmakla birlikte Batılı eğitim kurumları Rus ekolünden pek hoşlanmaz, fazla duygusal bulur yorumlarını. Bu zorluğu yaşadınız mı?
– Julliard’da Ivan Galamian’la iki yıl çalıştım. Perlman, Zukerman gibi isimlerin hocasıydı. Julliard Dörtlüsü’nde çaldım. Batı’yı eğitim kurumlarının içinde öğrendim. Bu nedenle zorluk çekmedim. Batı’ya gelen ve hemen konser vermeye başlayan meslektaşlarımdan daha şanslıydım yani. Ayrıca geçenlerde Carnegie Hall’dan geçen tarihi şahsiyetleri saydılar bir yerde. Rahmaninof, Petigorski, Stravinski, Heifetz, Horowitz . Amerikan kültürüne, müziğine başka bir kültür bu kadar etki etmiş mi bilmiyorum. Öyleyse rahatsızlık olmamalı.

Aynı şeyi Almanya ya da Fransa için söyleyebilir misiniz?

– Avrupa farklı. Katıldığım ve kazandığım son yarışma Kreisler Yarışması’ydı. Ödül töreninden sonra Menuhin, Avusturyalı jüri üyelerinin ödülü bana vermemek için nasıl lobi yaptıklarını anlatmıştı. Paris Konservatuvarı’na ilk Rus kökenli öğretmen üç yıl önce atandı. Duvar yıkıldıktan sonra o kadar çok Rus müzikçi Batı’ya geçti ki bu korku yavaş yavaş ortadan kalkıyor. Ayrıca Rus müzikçiler de değişti.

Yo Yo Ma da Julliard Dörtlüsü’nde çalmış, yaşlarınız yakın, birlikte çaldınız mı hiç.

– Evet, okulda beraber birkaç konser verdik. Geçen akşam Akademi Ödülleri’nde çaldı, izledim. Şimdi süperstar.

Igor Oistrakh ve Pavel Kogan gibi zorlandınız mı babanızın gölgesinden çıkmak için?
– Eğer yaşasaydı kemancı olmazdım kesinlikle. Onun düzeyinde yetenekler çok seyrek çıkıyor. Piyanist ya da besteci olurdum. Belki keman çalmayı öğrenirdim ama o yaşadıkça konsere çıkmazdım. Çünkü benzer durumdakilerin yaşadığı dramı gördüm. Bu durumu aşan Peter Serkin gibi isimler de var gerçi. Ama ben çabalasam kafamı duvara vurmak gibi bir şey olacaktı. Gerçi birçok ödül kazandım, parlak bir kariyer edindim ama babamı aşmak zordu. Ben Rusya’da kalıp sadece konçerto çalmak yerine farklı bir yol seçtim. Oda müziğini öğrendim, hobi düzeyinde düzenlemeler yaptım, 10 yıldır orkestra şefiyim, 15 yıldır üç festivalin yöneticiliğini yapıyorum. Müziğe çok boyutlu bakabiliyorum. Üç çift kulak ve göze sahibim artık. Arkadaşlarım eskiye oranla müziğimin çok farklı olduğunu söylüyor.

Repertuarınızı nasıl oluşturuyorsunuz?
– Başlangıçta farklı herşeyi çalmak zorundasın. Sonra yakın bulduklarını çalıyorsun. Bazı bestecilerin müziği, diliyle daha yakın ilişki kuruyorsun. Mesela Bach 15 yıldır böyle. 15-16 yıldır Şostakoviç’in müziğiyle ilgileniyorum. Rusya’dayken Prokofiyef daha yakın gelirdi. 1988’de New York’ta tanışınca Schinittke ardından Rodrion Shchedrin’in eserlerini repertuarıma aldım. Ravel, Prokofiyef’i hep sevdim. Şefliğe başladıktan sonra keman için çok az yazan Schumann, Mahler, Borodin, Korsakof’la yakınlaştım. Penderecki’nin konçertosuna çalışıyorum. Repertuarım çok genişledi. Yakında azaltıp uzmanlaşmaya başlayacağım.

İlk düzenleme çalışması için Goldberg Varyasyonları’nı seçmenizin özel bir nedeni var mı? Gelecekte virtüözlük yerine düzenlemeye yönelmeyi düşünüyor musunuz?
– Glen Gould’un son kaydı ilgimi çekmişti. Yaylı çalgılar üçlüsüne uyarladım, sonra oda orkestram için yeniden düzenledim. 15 yıl kadar sonra konserleri bırakacağım.

Piyanist Petruşanski’yle ne kadar zamandır birlikte çalışıyorsunuz?
– Babası S. Petruşanski’yle babam birlikte çalardı. Hatta babamın öldüğü turneye birlikte çıkmışlardı. Çocukluk arkadaşıyız. 10 yıl önce İtalya’ya göçtü, konservatuvarda öğretmen. O gün bu gündür birlikte çalıyoruz.

Uzmanlık alanı olarak besteci ya da dönem seçtiniz mi?
– Boris tüm Şostakoviç solo piyano eserlerini kaydetti. Şostakoviç’in tüm keman piyano eserlerini kaydetmeyi düşünüyoruz. 14 Prelüd’ü iki çalgıya uyarlama projemiz var. Ayrıca Schinitke ve Prokofiyev repertuarını kaydetmeyi planlıyoruz.

(Serhan Yedig / İş Müzik Nisan 2001)

 

                                                                    Prenslerin sınıfında okudu

1952 Bakü doğumlu. Babası kemancı Yuliat Sitovetski, annesi piyanist Bela Davidoviç. Baba tarafından üç kuşak kemancı, anne tarafından dört kuşak müzikçi. Büyük dedesi 110 yıl önce Baku Opera Orkestrası’nın şefiydi. Babası Yulian Sitkovetski 1958’de ölünce aile Dimitri’nin kemancı olmasına karar vermiş. Dört yaşında dedesi, 6 yaşında konservatuvarda Yuri Yankileviç’in öğrencisi oldu. Moskova Merkez Okulu’nda Rostropoviç’in oğlu, Gilels’in kızı, Kogan’ın oğlu, Sostakoviç ve Oistrakh’ın torunlarının eğitildiği özel sınıfta 12 yıl okudu. 1977’de Sovyetler’den çıkmasıyla şansı açıldı. Julliard’da okudu. Kreisler dahil birçok önemli yarışmayı kazanıp Avrupa’da dikkatleri üzerine çekti. İngiltere’nin tüm önemli orkestralarıyla çaldı, ayrıca yönetti. 1996’dan bu yana Ulster Senfoni’nin sanat yönetmeni ve şefi. Korshorm Festivali (1983-93), Sietle Festivali’nin (1992-1997) yöneticiliklerini yaptı. Bartok, Şostakoviç, Prokofiyef’in tüm keman konçertolarını, Bach, Schubert, Brahms, Grieg, Ravel, Debussy ve Janajek’in oda müziği eserlerini kaydetti. İngiliz ve Amerikan vatandaşı olan Sitkovetski evli ve bir çocuk sahibi.

Linkler

Biyografisi

Web sayfası

 

Share.

Leave A Reply

sixteen + 20 =

error: Content is protected !!