David Oyştrah / Şostakoviç ve Prokofiyef’e özel sempatim var

0

20’nci yüzyılın önde gelen kemancılarından David Oyştrah (Oistrakh), ölümünden iki yıl önce Amerika’ya kayıt için gitmiş, nadir röportajlarından birini vermişti.

 

Severance Hall’ün bir odasında koltuğuna rahatça oturmuş David Oistrakh. “Uzun bir gündü. Düşünün, artık genç değilim” diyor. Oistrakh, çellist Rostropoviç’le birlikte Georg Szell yönetimindeki Cleveland Orkestrası eşliğinde Brahms’ın ikili ve re majör konçertosunu kaydediyor. Üç günlük çalışmanın ilk gününde. Doğrudan Cleveland’a uçmuş. Kayıt bittiğinde hemen programlı yıllık Avrupa turnesine başlamak için Prag’a dönecek.

Aynı eseri farklı sanatçılarla
kaydetmek yeni bir yaklaşım getirir

Yabancısı olmadığı bir eseri birçok kez kaydetmek onun için yorucu olmamalı. “İkili konçertoda aksi oldu. Bugüne kadar bu konçertoyu dört defa kaydettim. Önce benim eski oda müziği eşlikçim Knushevitzky ile, sonra Çek viyolonselci Milos Sadlo ile, daha sonra Pierre Fournier ile ve şimdi Rostropoviç ile… Farklı sanatçılarla her yeni deneme yeni bir yaklaşım getirir, yeni bir sonuç verir. Her iki solist yeni durumdan bir fayda sağlayabilir. Keman konçertosunda da aynı şey oluyor. Otto Klemperer’le kaydettiğim benim için çok önemliydi, şimdi Szell ile ise tamamen bir deneme.
Oistrakh’ın Szell için övgüsü sınırsız. “Şaşırtıcı bir insan, aklı ve enerjisi inanılmaz. Komple bir müzikçi. Mükemmel bir neticeye ulaştık. Bu ne orkestra! Memleketinizde birçok güzel orkestra var.”
Şeflik kariyerinin gelecekte daha fazla zamanını alıp almayacağı, keman kariyerine etki edip etmeyeceği sorulduğunda, gülerek her iki alanda da muvaffak olunabileceğini söyledi. “Benim şef olarak repertuvarım esas olarak klasik ve romantik okullar ile çağdaşım olan Rus bestecilerini kapsar. Prokofiyef ve Şostakoviç’e özel bir sempatim var.” Plâğa kaydettiği Dmitri Şostakoviç‘in 10’uncu Senfoni’sine açık bir yakınlık duyduğunu da ima etti.

Oğlumu görecek zaman yok

“Karımla yazlarımızı Estonya’da geçiririz. Aşağı yukan yılda altı hafta. Benim gibi hareketli hayatı olan biri için bunun değeri büyük. Fakat Rusya’daki yaşamımın genellikle böyle rahat geçtiğini sanmayın. Hemen hemen 40 öğrencim var.”
Moskova Konservatuvarı’nın Prof. David Oistrakh’a verdiği talebeler bu talebelerdi. Sayıları daima aynı kalır ama ona istemediği bir talebeyi reddetmek imkânı tanınmıştır. Oğlu ve en ünlü öğrencisi Igor’un da kendisi kadar yüklü bir yaşamı var. “Onu istediğim kadar sık göremiyorum.” Oistrakh bazen bir turne esnasında onunla, bazen de Stern ve Menuhin gibi ünlü kemancı arkadaşlarıyla karşılaşır.
Amerika’da bugün yaylı saz çalan genç sanatçıların azlığı konusunda Oistrakh, Rusya’nın böyle bir durumla karşılaşmadığını söyledi. “Zannederim bunun izahı rejimle ilgili. Sovyetler Birliği’nde devlet, bir konser kemancısının veya bir orkestra müzikçisinin yaşamını gençler için cazip hale getirir. Bu ne de olsa güç bir hayattır. Sıkı bir çalışma ve fedakarlık ister. Amerika’da bugün yaylı saz çalan genç sanatçıların başka meşguliyetleri var ve başarılı bir kariyer konusundaki fikirleri değişik.”

Plak kaydetmek önemli, Kreisler’in
kayıtlarından çok şey öğredim

Kendi plâklarını dinlemeye vakti olup olmadığı sorulduğunda şöyle dedi: “Çok az. Fakat plaklar benim için çok önemli. Gençken Kreisler’inkilerden öğrendiklerimi ve bana ne çok şey ifade ettiklerini unutamam. Şimdi, günümüzün teknikleriyle kayıtlar daha mükemmel oluyor. ”
Gençlik plâklarınızla yeni kayıtlarınızı hiç mukayese ettiniz mi?
– Benim için yeniler daima daha fazla şey ifade eder. Gençken, iyi plâklar yaptım fakat şimdi daha çok şey biliyorum. Şimdi yaptığım plâklar halihazırdaki düşüncelerimi ve ifade tarzımı gösteriyor. Benim için daha önemliler.
(George Jellink / Tercüme: E. Karancı / Mart 1972 / Ankara Filarmoni Dergisi)

Share.

Leave A Reply

one × two =

error: Content is protected !!