Arvo Part / Eserlerimde sürekli değişiklik yaparım

0

Eston besteci Arvo Part, koro ve oda orkestrası için bestelediği “Ademin Yakarışı” adlı eserinin dünya prömiyeri için 2010 Haziranı’nda dokuz günlüğüne İstanbul’daydı. İstanbul Müzik Festivali’ndeki üç konserde toplam sekiz eseri yorumlandı. Part konser öncesinde provalara katıldı. Akbank Oda Orkestrası’nın Los Angeles Senfonisi provasında, iki yıl önce bestelediği, geçmişte yaklaşık 30 kez seslendirilen eserinde yedi değişiklik yaptı. Universal’in nota editörü Durek Joseph, bu değişiklikleri bir sonraki baskıda kullanmak üzere not aldı. Prova sonrasında ayaküstü sohbet ettiğimiz Part “Eserlerimde sürekli değişiklik yaparım” diyordu.

 

İstanbul, 2010 Haziranı’nda çağdaş müziğin en önemli isimlerinden birini ağırladı. Eston besteci Arvo Part (74), İstanbul Müzik Festivali’nde 7 Haziran akşamı dünya prömiyeri yapılan “Ademin Yakarışı” adlı eseri için 3 Haziran’da Türkiye’ye geldi. Talinn ve İstanbul’un Avrupa Kültür Başkenti ajanslarının ortak siparişi üzerine yazdığı eserin tüm provalarına katıldı. Şef Tonu Kaljuste’nin Borusan Filarmoni Orkestrası ve Estonya Filarmonik Oda Korosu’yla ortaya çıkardığı yoruma son şeklini verdi. Bestecinin Ayasofya’yı hayal ederek yazdığı eser, müzenin konsere tahsis edilememesi nedeniyle Aya İrini’de seslendirildi. Konser akşamı festivalin “Yaşamboyu Başarı Ödülü”nü Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Estonya Cumhurbaşkanı Toomas Ilves’den alan Part, seslendirilen altı eserinin icrasından memnun kaldı. Özellikle “Te Deum”un mekanla uyumundan çok etkilendi, konserden sonra müzik yazarı Evin İlyasoğlu’yla yaptığı görüşmede “İstanbul’u, Aya İrini’yi daha önce hiç görmedim. Fakat sanki Te Deum’u bu mekan için yazmışım” dedi. Sanatçının eserlerini yayımlayan ECM plak firmasının sahibi Manfred Eicher’in de izlediği konserde ses ve görüntü kaydı yapıldı.

İstanbullu müzisyenlere aşık oldum

Fotoğraf: Serhan Yedig

Salı akşamı festival kapsamında “Magnificat” adlı eseri Estonya Oda Korosu’nca seslendirilen besteci, provalar nedeniyle bir hafta boyunca İstanbul’u gezme fırsatı bulamadı. Kenti panoromik manzaralı otel odasından seyretmekle yetindi. 10 Haziran’da eşi Nora ile birlikte Ayasofya, Yerebatan Sarnıcı ve Kariye’yi ziyaret etti. Bu arada pazartesi günü Fener Rum Patrikhanesi’nde Patrik Bartholomeos’la kahvaltıda buluştu, Beyoğlu’ndaki St. Antuan Kilisesi’nde pazar ayinine katıldı.
Arvo Part, 9 Haziran’da Akbank Oda Orkestrası’nın İTÜ Türk Müziği Konservatuvarı’ndaki provasını izledi. Şef Cem Mansur’un yönetiminde 4 saat süren prova sırasında eserin partisyonunda iyi duyulmayan, vurgusunu yeterli bulmadığı bölümlerde tek notadan, 2,5 ölçüye kadar toplam yedi düzeltme yaptı. Eserlerinin notalarını yayımlayan Universal’in editörü Durek Joseph değişiklikleri not aldı. Part prova sonrasında orkestraya yaptığı teşekkür konuşmasında “Çok mutluyum, harika bir yorum çıkardınız, İstanbullu müzisyenlere aşık oldum” dedi.

Gece uyanıp İstanbul’u seyretti

Gazetecilere röportaj vermeyi reddeden Part’la provadan sonra ayaküstü sohbet etme fırsatı bulduk.

Fotoğraf: Serhan Yedig

İstanbul’dan çok etkilendiğini söyleyen besteci “Gece yarısı uyanıyorum, 14’üncü kattan kuşbakışı İstanbul’u seyretmeye doyamıyorum” dedi. Kentin verdiği esinden, 4’üncü Senfoni’deki değişikliklerden bahsetti. “Bundan önceki icralar sırasında da eserde değişiklikler yapmıştım. Evet, sürekli değişiklikler yaparım. Fakat Akbank Oda Orkestrası’nın yorumundan o kadar etkilendim ki büyük değişiklik yapmak gerekmedi. Çok güçlü, içten bir yorum çıktı ortaya, çok mutluyum. Orkestranın konser kayıtlarını daha sonra yeniden dinleyeceğim. Bugüne kadar yaklaşık 30 kez seslendirildi, her birinde farklı özellikler vardı.”
Besteci, Adem’in Yakarışı’nın sonbaharda Salzburg, Stockholm ve New York’ta seslendirileceğini söyledi. Eserin 2011’de Talinn’de Borusan Filarmoni tarafından seslendirilmesi yolundaki öneriler hakkında yorum yapmaktan kaçındı. “Bu konuya Talinn’deki ilgililer karar verecek” demekle yetindi.

Hapisteki oligarka ithaf etti

Part, 1971’deki 3’üncü Senfoni’sinden 37 yıl sonra 4’üncü Senfoni’yi Los Angeles Filarmoni Derneği ve Sidney Konservatuvarı’nın ortak siparişi üzerine yazdı. Eser ilk kez 10 Ocak 2009’da Esa-Peka Solonen yönetimindeki Los Angeles Filarmoni Orkestrası’nca Walt Disney Konser Salonu’nda seslendirildi. Avrupa prömiyeri Cem Mansur yönetimindeki Helsinki Filarmoni Orkestrası’nca geçen yıl Helsinki’de yapıldı. Mansur eseri iki hafta önce Lublin Filarmoni Orkestrası’yla Polonya’da seslendirdi. Part eserini, parti kurup Putin’in huzurunu kaçırınca dolandırıcılık suçlamasıyla yargılanıp hapse atılan Yukos’un sahibi, Rus oligark Mikail Kodorkovski’ye ithaf etti. Partisyonda şu not yer alıyor: “İçine düştüğü durumda ona sabır, huzur dilerim. Bu eseri bir gün duyabilecek mi, bilmiyorum. Umarım posta güvercinim uzaklara, Sibirya’ya varır.” Hapis süresi dolan Kodorkovski’nin bugünlerde serbest bırakılması gerekiyor. Ancak 22 yıla kadar hapis istemiyle geçen ay tekrar hakim karşısına çıkarıldı. Prova sırasında Part’ın bu duruşmayı izlediğini öğrendik. “Cam kaplı, demir kafeste duruşmaya çıkarıldı, durumu feciydi” diyen besteciye, 1938’de Sibirya’daki toplama kampında ölen şair Osip Mandelstam gibi bir sanatçı yerine neden bir oligark için senfoni yazdığını sorduk. Tebessüm etti ve “Dünyada acı çeken o kadar çok insan var ki hepsi için bir senfoni yazamam” cevabını verdi.
(Serhan Yedig / 11 Haziran 2010 / Hürriyet)

Linkler

Arvo Part’ın biyografisi

Arvo Part Merkezi

Arvo Part’ın Facebook hesabı

Share.

Leave A Reply

five × 4 =

error: Content is protected !!