Emirhan Tuğa / Bestecilerimiz daha çok klarnet eseri yazsın, klarnetçilerimiz Türk bestecilerin eserini daha çok seslendirsin

0

Klarnetçi Emirhan Tuğa çocukluk hayalini 30 yıl sonra Hollanda’da gerçekleştirdi. Türk bestecilerin piyano eşlikli klarnet eserlerini kendi imkanlarıyla kaydetti, CD’si Hollanda’da yayımlandı. “Turkish Recital”de Edzo Bos’un piyanosu eşliğinde Saygun ve Akses’ten Evrim Demirel’e farklı kuşaklardan 9 bestecinin eserlerini seslendiriyor. “Bu albümle Türk bestecilere daha fazla eser yazmaları, genç klarnetçilere daha çok yeni eser seslendirmeleri için şevk vermek istedim” diyor.

Türk bestecilerin klarnete yeterince ilgi göstermemesi sizce nereden kaynaklanıyor? İlk konçerto 1979’da yazıldı, oda müziği eserleri çok sınırlı… Oysa klarnet Türkiye’de çok sevilen bir enstrüman.
– Aslında konçerto açısından şanslıyız. İstemihan Taviloğlu’nun ardından Turgay Erdener yazdı. Hasan Tura, Evrim Demirel, Fazıl Say, Önder Özkoç’un besteleri ve sol klarnet için yazılanlarla birlikte neredeyse 8 konçertomuz var. Fakat oda müziği alanındaki eserler sınırlı. Konservatuvarların bu konudaki rolü çok önemli. Yetiştirdikleri klarnetçileri aç kalmasınlar, iş bulsunlar diye orkestra müzikçiliğine yönlendiriyorlar. Solistliği göz önüne almıyorlar. Yeterince solist olmayınca, eserler seslendirilmeyince besteciler klarnet için yazmayı tercih etmiyor. Kompozisyon öğrencileri de klarnete yazmak için teşvik edilmiyor. Oysa genç bestecilerin klarnet için de yazmasını sağlayacak özgür platformlar oluşturulabilir.

Besteciler gönüllü katıldı

Türk bestecilerin eserlerinden repertuvar oluşturmanız ne kadar zamanınızı aldı?
– Konservatuvar kitaplığında Adnan Saygun’un klarnet ve piyano için ‘Horon’unu bulmuştum. Bu eseri çalarken hep aynı şeyi düşünürdüm: Acaba bestecilerimizin benim bilmediğim başka klarnet ve piyano eseri var mı, bunlar neden resitallerde çalınmaz? Sadece bestecilerimizin eserlerinden bir resital programı hazırlayabilir miyim? Bu konu yıllarca hep aklımdaydı. Hollanda’da da arayışımı sürdürdüm. Birkaç yıl öncesine kadar araştırma yöntemleri kısıtlıydı. İnternetin gelişmesiyle birlikte eserlere ve bestecilere erişim kolaylaştı. Elimde Saygun, Usmanbaş ve Akses’in eserleri vardı. Ardından diğerleri geldi.
Eser sipariş verdiniz mi?
– Meliha Doğuduyal’a projeden bahsettiğimde yeni bir eser yazdı. Evrim Demirel’le bir eserini klarnete uyarlaması için konuşmuştuk. İki ay süre istedi. Uyarlama beklerken yeni eser geldi. Sonuçta Fazıl Say, Betin Güneş, Utku Aşuroğlu, Önder Özkoç, Necil Kazım Akses, Erberk Eryılmaz, Adnan Saygun’un eseriyle repertuvarı tamamladı. Arkadaşım Edzo Bos’un ısrarıyla listeye benim “Hi-caz Mandra”mı da listeye ekledik.
Sol klarnet ve bas klarnet kullanıyor musunuz?
– Oda müziği gruplarıyla bas klarnet, Balkan müziği yaparken sol klarnet kullanıyorum. Fakat bu albümü sadece si bemol klarnetle kaydettim.
Teknik açıdan sizi çok zorlayan eser çıktı mı?
– Piyanist arkadaşım Edzo Bos başlangıçta ritmik yapılar nedeniyle epeyce bocaladı, fakat bir süre sonra alıştı. Ben Akses’in kullandığı triller ve ritmik yapıyı kavramakta zorlandım. Eseri sadece klarnet partisine bakıp çalmak mümkün değildi, piyano partisini takip ettim. Önder Özkoç’un “Rondo”su da ritmik açıdan zordu. Fazıl Say ve Evrim Demirel’in çok tizlere çıktığı noktalar çok dikkat istemekle birlikte eserlerin icrası imkansız değildi. Gerçek zorluk birbirinden duygusal açıdan çok farklı eserlerden her birini hak ettiği atmosferi yaratarak seslendirmekti.

Müzikseverin sürprizi

Albüm yayımlandıktan sonra klarnet ve piyano için yeni eserler çıktı mı ortaya?
– İstanbul’daki konserden sonra müziksever Müjdat Dal’dan bir mesaj aldım. Neredeyse bir CD oluşturacak kadar repertuvar yazmıştı. Aralarında Mehmet Nemutlu, Ertuğrul Oğuz Fırat, Selman Ada, Mete Sakpınar’ın bulunduğu 11 bestecinin 17 eserinden bazılarının varlığından habersizdim. Ankara’daki konserlerde genç bestecilerle konuştum, yeni eser yazmak konusunda istekli görünüyorlardı. Albümde eserlerini seslendirdiğim Utku Aşuroğlu ve Önder Özkoç yeni eserler yazmak istediklerini söyledi.
Bundan sonrası için neler planlıyorsunuz?
– Klarnetle barok eserler seslendirmek istiyorum. Dönem enstrümanları kullanılacak. 30 yıl önce bu fikrimi yüksek sesle söylesem akademik çevrelerden çok ağır eleştiri alabilirdim. Artık uyarlamalar çok yaygınlaştı. Ben de iki yıl içinde repertuvar seçip bunları klarnete uyarlamayı ve konsere hazır hale getirip ardından kaydetmeyi planlıyorum.
Türk bestecilerin ikinci CD’sini hazırlamayı düşünüyor musunuz?
– Bu albümü hazırlarken farklı ülkelerdeki klarnet festivallerinde bu programı çalmayı, bestecilerimizi de bu yolla yeni eser yazmak konusunda şevklendirmeyi düşünmüştüm. Genç klarnetçilere de Türk bestecilerini daha fazla seslendirmeleri açısından örnek olmak istemiştim. Ortaya çıkan yeni besteler, yazılması planlananlarla birlikte birkaç yıl içinde yeni CD kaydedecek kadar repertuvar oluşacak. Yani sanıyorum bu CD’nin arkası gelecek.
(Albümün CD ya da elektronik kopyasını internet sitesinden edinebilirsiniz. Repertuvardaki eserleri seslendirmek isteyenler de notaları bu sitede bulabilir: www.turkishrecital.com)

Tango, kanto ve Balkan müzikleriyle de ilgileniyor

Babası ressam Selahattin Tuğa’nın yurtdışından getirdiği klasik müzik kasetleri ve armonikayla çocukluğunda müziğe başlayan Emirhan Tuğa, besteci ve klarnetçi İstemihan Taviloğlu’nun teşvikiyle Ankara Devlet Konservatuvarı’na girdi. Ekrem Öztan’ın öğrencisi oldu. 1993’te mezun olup eğitimini Amsterdam Konservatuvarı’nda sürdürdü. Amsterdam Konservatuvarı ve Amsterdam Müzik Okulu’nda ders vermeye başladı. 2010’da Japon piyanist, besteci Yuka Tada ile kaydettiği ilk CD’si “Ayışığı”nda Schumann, Beethoven, Poulenc ve Piazzolla’nın yanı sıra Usmanbaş’ın eseri de yer aldı. Tango, Türk kantoları ve Balkan müzikleriyle de ilgilenen klarnetçi, 2010’da Amsterdam’da kurduğu Antre Vakfı ile Balkan müziği seslendiren klarnetçilere konser platformu oluşturdu, Türkiye, Yunanistan, Hollanda’da gençlere yönelik eğitim projeleri düzenledi. Eğitimciliğinin yanı sıra dört grupta oda müziği çalışmaları yapıyor.

(Serhan Yedig / Mayıs 2018 / Opus Dergisi)

Share.

Leave A Reply

eighteen + sixteen =

error: Content is protected !!